Dykstra studeerde psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit van Toronto en promoveerde in 1990 aan de Vrije Universiteit. De titel van haar proefschrift luidde: Next of (non)kin: The importance of primary relationships for older adults’ well-being. Vervolgens werkte ze als senior onderzoeker bij het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) en als docent aan de Vrije Universiteit. In 2000 werd ze directeur van de NKPS, en van 2002 tot 2009 was ze bijzonder hoogleraar Verwantschapsdemografie aan de Universiteit Utrecht. Sinds 2009 bekleedt ze de leerstoel Empirische Sociologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
In haar onderzoek ziet Dykstra families als een belangrijke schakel tussen maatschappelijke ontwikkelingen -- zoals de transformatie van genderrollen, de vergrijzing, economische veranderingen, toenemende etnische diversiteit, en welvaartsstaatshervormingen, -- en het persoonlijke leven van individuen. Ze benadrukt dat families verschillende functies vervullen in verschillende landen en historische perioden, afhankelijk van de beschikbaarheid van publieke voorzieningen. Deze voorzieningen, zo stelt Dykstra, weerspiegelen sociaaleconomische omstandigheden en culturele normen en waarden.
Dykstra’s werk onderscheidt zich door een multidimensionale benadering en een focus op de volledige levensloop van families, niet alleen op ouderschap en opvoeding. Ze onderzoekt bijvoorbeeld de rol van grootouderschap in beslissingen over pensionering, en de beschikbaarheid van hulp van grootouders bij beslissingen over het krijgen van kinderen. Daarnaast heeft ze zich in haar onderzoek gericht op uitzonderingen; Dykstra's aandacht voor mensen voor wie er geen kant-en-klaar 'levensscript' is, heeft unieke inzichten geboden in de manieren waarop families het leven van mensen vormgeven. Ook toont haar werk aan dat juridische en beleidsmaatregelen rondom families vaak niet neutraal zijn, maar bepaalde afhankelijkheden creëren die autonomie kunnen beperken of economische zelfstandigheid juist kunnen bevorderen. Omdat er voor veel van haar onderzoeksvragen geen bestaande data waren, nam Dykstra het voortouw in het opzetten van de Netherlands Kinship Panel Study (NKPS), een groot longitudinaal onderzoek naar de aard en sterkte van familiebanden. De NKPS heeft het onderzoek naar familierelaties in Nederland nieuw leven ingeblazen.
Daarnaast profiteerden diverse wetenschappelijke instellingen van Dykstra’s bestuurlijke vaardigheden; ze was onder andere lid van de Nederlandse Sociaal-Wetenschappelijke Raad (2006-2016) en ze was vicevoorzitter van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (2011-2016). Op internationaal niveau heeft Dykstra eveneens grote invloed. In 2015 trad ze toe tot de High-level Group die de Europese Commissie adviseert, waar ze tussen 2017 en 2019 als vicevoorzitter diende.
In de afgelopen jaren zette Dykstra zich sterk in voor een grotere rol van de sociale wetenschappen bij het voorbereiden op pandemieën en rampen. Samen met wetenschappers van de TU Delft en Erasmus MC richtte ze het Pandemic and Disaster Preparedness Center op, zodat beleidsadvies kan worden gegeven op basis van multidisciplinair onderzoek. Daarnaast is Dykstra ook een groot voorstander van open data en is zij de oprichter, en was tot aan haar pensionering, de wetenschappelijk directeur van ODISSEI, de nationale onderzoeksinfrastructuur voor sociale wetenschappen in Nederland.
Door haar werk heeft ze niet alleen belangrijke wetenschappelijke inzichten gegenereerd, maar ook de sociale wetenschappen sterker verankerd in beleidsvorming. Pearl Dykstra is zowel nationaal als internationaal een prominente pleitbezorger voor het belang van sociale wetenschappen in het aanpakken van de grote uitdagingen van onze tijd.
